Maatschappelijk prioriteren

In delen van het elektriciteitsnet ontstaat een tekort aan transportcapaciteit en is het net 'vol'. Dit noemen we congestie. Voor bepaalde congestiegebieden is er een wachtlijst voor transportcapaciteit. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) verplicht netbeheerders per 1 oktober 2024 om in congestiegebieden het maatschappelijk prioriteringskader voor wachtlijsten te gebruiken. Hierdoor wordt het klanten die een maatschappelijke functie hebben of verlichting kunnen bieden aan netcongestie, mogelijk om een hogere positie op de wachtlijst te krijgen.

Wat houdt maatschappelijk prioriteren in?

Door de wachtlijst maatschappelijk te prioriteren wordt het voor klanten die een maatschappelijke functie hebben of verlichting kunnen bieden aan netcongestie, mogelijk om een hogere positie te krijgen op de wachtlijst. Hierdoor kan uw positie op de wachtlijst veranderen. Het ‘first come, first serve’ principe dat we voorheen hanteerden, komt hiermee te vervallen.

Pas als er transportcapaciteit beschikbaar komt, kunnen we dit verdelen onder onze klanten op de wachtlijst. Dit betekent dat als we uw prioriteringsaanvraag goedkeuren, uw transportaanvraag hoger op de wachtlijst kan komen te staan. Dit betekent niet dat u direct (extra) transportcapaciteit ontvangt. Het beschikbaar komen van transportcapaciteit is van meerdere factoren afhankelijk. Op onze provinciepagina’s leest u meer over de structurele oplossingen per congestiegebied. Het gaat hierbij om werkzaamheden aan stations en verbindingen die in de komende jaren uitgevoerd en afgerond worden.

Maatschappelijke prioriteit aanvragen

U kunt maatschappelijke prioriteit aanvragen via Mijn Stedin Zakelijk. Dit kan vanaf 1 oktober 2024. Heeft u nog geen Mijn Stedin Zakelijk account? Dan kunt u dat aanvragen. Daarnaast kunt u vanaf 1 oktober maatschappelijke prioriteit aanvragen via een online formulier op onze website. Vooruitlopend op de ingangsdatum van de nieuwe regels zetten wij maatschappelijke prioritering de komende weken al in voor klanten die in Zeeland op de wachtlijst staan. Hier is tussentijds ruimte op het net beschikbaar gekomen.

Om in aanmerking te komen voor maatschappelijke prioriteit, moet uw organisatie in één van onderstaande categorieën vallen. Per categorie staat uitgelegd hoe de aanvraagprocedure eruit ziet:

Categorie 1: Congestieverzachters

Dit zijn klanten die, nadat ze zijn aangesloten, extra transportcapaciteit leveren voor andere klanten op ons elektriciteitsnet. Partijen die door ons als congestieverzachters worden bestempeld krijgen de hoogste prioriteit op de wachtlijst.

De voorlopige criteria waaraan een congestieverzachter moet voldoen:

Een congestie-verzachter moet in staat zijn om congestie te verzachten door inzet van vermogen in de tegenstelde richting van het type congestie. Dit geldt ook in het bovenliggende netvlak van TenneT als daar congestie is.
Congestieverzachtend gedrag betekent dat er extra transportcapaciteit beschikbaar komt voor andere partijen op de wachtlijst en de congestiesituatie niet verergerd wordt in andere netten.
Meestal betekent het dat een congestie-verzachter zijn vermogen moet aanpassen op afroep van de netbeheerder, ook op korte termijn.
Een net-neutrale partij, dat wil zeggen een partij die de congestie niet verergert maar ook niet vermindert, wordt niet beschouwd als congestieverzachter.

Het aanvraagproces voor congestieverzachters ziet er als volgt uit:

U kunt vanaf 1 oktober een aanvraag indienen als congestieverzachter via Mijn Stedin Zakelijk.
Op basis van een individuele beoordeling onderzoeken wij of uw bedrijf congestieverzachtend is (of kan worden). Dit doen wij aan de hand van bovengenoemde criteria.
Vervolgens voeren wij een gebiedsanalyse uit om te onderzoeken of we uw bedrijf of organisatie aan kunnen sluiten. Deze analyse per congestiegebied is leidend. De analyse bepaalt hoeveel extra partijen kunnen worden aangesloten als gevolg van de komst van uw bedrijf als congestieverzachter en tegen welke kosten.
Als congestieverzachter sluit u met ons een contract af voor het leveren van congestiemanagementdiensten tegen een eventuele vergoeding.

Categorie 2: Veiligheid

Denk hierbij aan klanten zoals defensie, brandweer, politie, rechtspraak en acute gezondheidszorg.

Binnen categorie 2 bestaan verschillende functies en subfuncties. Een brandweerkazerne bijvoorbeeld valt onder categorie 2 ‘veiligheid’ met functie Noodhulp en subfunctie Brandweer. Deze categorieën en (sub)functies staan uitgebreid beschreven in het codebesluit van de ACM onder tabel 1, tabel 2 en tabel 3 van bijlage 22. Meer informatie over het codebesluit vindt u ook op de website van de ACM.

Om aanspraak te maken op maatschappelijke prioriteit, moet uw organisatie bepaalde bewijslast aanleveren. Deze bewijslast verschilt per categorie en (sub)functie. De bewijslast is uitgebreid beschreven in het codebesluit onder tabel 4 in bijlage 22. De benodigde bewijslast moet bijgevoegd worden aan uw aanvraag. Alleen complete en correcte aanvragen kunnen prioriteit krijgen.

Let op: Uw organisatie maakt alleen aanspraak op prioriteit als u uw aangevraagde transportcapaciteit gaat gebruiken voor uw wettelijke taakuitoefening. Zo moet de brandweer aangevraagde transportcapaciteit daadwerkelijk gebruiken voor zijn hoofdtaak als brandweer. De brandweer krijgt bijvoorbeeld geen prioriteit voor de verduurzaming van faciliteiten.

Categorie 3: Basisbehoeften

Enkele voorbeelden van organisaties in categorie 3 zijn het onderwijs en woonbehoefte.

Binnen deze categorie bestaan verschillende functies en subfuncties. Een basisschool bijvoorbeeld valt onder categorie 3 ‘basisbehoeften’ met functie onderwijs en subfunctie primair onderwijs. Deze categorieën en (sub)functies staan uitgebreid beschreven in het codebesluit van de ACM onder tabel 1, tabel 2 en tabel 3 van bijlage 22. Meer informatie over het codebesluit vindt u ook op de website van de ACM.

Om aanspraak te maken op maatschappelijke prioriteit, moet uw organisatie bepaalde bewijslast aanleveren. Deze bewijslast verschilt per categorie en (sub)functie. De bewijslast is uitgebreid beschreven in het codebesluit onder tabel 4 in bijlage 22. De benodigde bewijslast moet bijgevoegd worden aan uw aanvraag. Alleen complete en correcte aanvragen kunnen prioriteit krijgen.

Let op: Uw organisatie maakt alleen aanspraak op prioriteit, als u uw aangevraagde transportcapaciteit gaat gebruiken voor uw wettelijke taakuitoefening. Zo moet een basisschool de aangevraagde transportcapaciteit daadwerkelijk gebruiken voor zijn hoofdtaak als onderwijsinstelling. De basisschool krijgt bijvoorbeeld geen prioriteit voor de verduurzaming van de school.

Wat kunt u de komende tijd verwachten?

Voor 1 oktober 2024 ontvangt u als u op de wachtlijst staat via een e-mail meer uitleg over maatschappelijk prioriteren.
Hierna kunt u een aanvraag bij ons indienen om in aanmerking te komen voor maatschappelijk prioriteren.
We beoordelen uw aanvraag volgens het hierboven beschreven proces.
Na toewijzing van prioriteit krijgen klanten een nieuwe plek op de wachtlijst. Hierbij geldt dat de klant die als eerste prioriteit toegewezen krijgt, ook als eerste aan de beurt komt voor (extra) transportcapaciteit. Uw positie kan dus regelmatig veranderen.

Veelgestelde vragen

Hoe is maatschappelijk prioriteren tot stand gekomen?: De Autoriteit Consument & Markt (ACM) verplicht netbeheerders per 1 oktober 2024 om in congestiegebieden het maatschappelijk prioriteringskader voor wachtlijsten te gebruiken. Door de wachtlijst maatschappelijk te prioriteren wordt het voor bepaalde klanten, die een maatschappelijke functie hebben of verlichting kunnen bieden aan netcongestie, mogelijk om voorrang te krijgen op de wachtlijst. De regionale netbeheerders zijn uitgebreid in gesprek geweest over welke vorm het beste werkt. De keuze over welke categorieën voorrang krijgen, heeft de ACM na afstemming met gemeenten, marktpartijen en netbeheerders vastgesteld.
Kan ik mijn aanvraag ook op een later moment indienen?: U kunt uw aanvraag voor maatschappelijke prioriteit direct na uw transportaanvraag doen. U kunt uw aanvraag voor maatschappelijke prioriteit ook op een later moment indienen. Bijvoorbeeld omdat u tijd nodig heeft voor het verzamelen van bewijslast. Goed om te weten: totdat de beoordeling van uw aanvraag is afgerond, staat u alleen met uw oorspronkelijke transportaanvraag op de wachtlijst.
Krijgen klanten die prioriteit hebben ook meteen capaciteit?: Nee, we kunnen pas transportcapaciteit vrijgeven wanneer deze beschikbaar is. Maatschappelijke prioriteit kan zorgen voor een hogere positie op de wachtlijst, maar zegt niks over het vrijkomen van transportcapaciteit.
Wat zijn congestieverzachters?: De definitie van een congestieverzachter volgens de ACM: ‘Een congestie-verzachter is een partij waarvan de netbeheerder vaststelt (...) dat het toekennen van transportcapaciteit aan deze partij ertoe leidt dat de beschikbare transportcapaciteit (...) voor overige partijen toeneemt en niet leidt tot toename van congestie in het net van een andere netbeheerder.

Belangrijk hierbij is dat het contract dat gesloten wordt met deze klant ertoe moet leiden dat er méér transportcapaciteit beschikbaar komt voor andere klanten. Dit betekent dat een congestieverzachter nooit congestie mag verergeren. Ook netneutrale aanvragen worden niet gezien als congestieverzachters. In onderlinge afstemming wordt na een aanvraag gekeken of uw aanvraag voldoende congestieverzachtend is en of de financiële vergoeding die er tegenover staat acceptabel is.
Hoe wordt de volgorde van de wachtlijst bepaald binnen de prioriteringscategorie?: Binnen een categorie geldt dat wie het hoogst op de wachtlijst staat, als eerste aan de beurt komt. Met andere woorden: als er tien transportaanvragen in categorie ‘basisbehoeften’ op de wachtlijst staan, komt de transportaanvraag die als eerste prioriteit toegewezen heeft gekregen, als eerste aan de beurt. Hierbij is de datum 'toekenning prioriteit' de leidende datum. Voor aanvragen op de wachtlijst zonder prioriteit blijft de datum 'transportaanvraag compleet' de leidende datum voor bepaling van de volgorde op de wachtlijst.
Kan maatschappelijk prioriteren ertoe leiden dat klanten zonder prioriteit lager op de wachtlijst komen en zo langer moeten wachten op transportcapaciteit?: Sommige klanten kunnen hoger op de wachtlijst komen op basis van hun maatschappelijk belangrijke functie. Hierdoor schuiven bedrijven zonder deze toegewezen prioriteit naar achteren.
Wordt bij vrijgave van transportcapaciteit door Tennet ook gekeken naar de transportaanvragen met prioriteit van de regionale netbeheerders?: Bij een vrijgave door TenneT wordt gekeken naar de wachtlijsten van alle netbeheerders die onderliggende netdelen beheren. De wachtlijsten worden dan gecombineerd en beschikbare transportcapaciteit wordt in volgorde van deze totale wachtlijst verdeeld. Alle netbeheerders gebruiken dezelfde definities voor een aanvraag op de wachtlijst en gebruiken hetzelfde prioriteringskader waardoor het mogelijk is deze wachtlijsten samen te voegen.
Is maatschappelijke prioriteit overdraagbaar naar een volgende eigenaar van de aansluiting?: Nee, het toewijzen van prioriteit is gekoppeld aan de klant die de aanvraag heeft gedaan en de bewijslast van deze klant. Komt er een nieuwe eigenaar die de transportaanvraag overneemt? Dan moet deze eigenaar opnieuw maatschappelijke prioriteit aanvragen als hij hiervoor in aanmerking denkt te komen.
Mijn aanvraag is afgewezen. Wat nu?: Wij snappen dat dit een vervelende boodschap is. De kaders voor maatschappelijk prioriteren zijn opgesteld door de ACM. Als u bezwaar wilt aantekenen, kunt u hierover in contact treden met de ACM. Voor overige vragen kunt u contact met ons opnemen via AET@stedin.net.

gerelateerde onderwerpen

Wachtlijst transportcapaciteit

We hebben voor congestiegebieden een wachtlijst voor transportcapaciteit.

Lees meer

Zonnepark met hoogspanningsmasten op de achtergrond

Beschikbare netcapaciteit

De ruimte op het elektriciteitsnet is niet onbeperkt. Onze kaarten geven inzicht in de actuele netcapaciteit.