Transportschaarste voor afname
in Utrecht

Het stroomnet in de provincie Utrecht is overbelast. De oorzaak hiervan is de snelle verduurzaming én dat we met z’n allen steeds meer stroom zijn gaan gebruiken op hetzelfde moment. Het tekort aan netcapaciteit loopt tussen 2026 en 2029 op tot 250 megawatt (MW) in deze provincie. Dat is gelijk aan het elektriciteitsgebruik van de steden Utrecht en Amersfoort bij elkaar. In Utrecht werken netbeheerders TenneT en Stedin daarom samen met de ‘Energy Board provincie Utrecht’, ministeries, bedrijven en andere partijen aan extra maatregelen. Deze maatregelen moeten de overbelasting (congestie) van het stroomnet in de provincie verminderen en de energievoorziening betrouwbaar houden.

De oplossing voor het overvolle stroomnet ligt in een grootschalige uitbreiding van het net. Maar dat kost veel tijd. Tot die tijd passen we congestiemanagement toe.

TenneT, de landelijke netbeheerder van het hoogspanningsnet, kondigde op 17 november 2022 transportschaarste aan voor het afnemen van elektriciteit in de hele provincie Utrecht. Het elektriciteitsnet van Stedin is, doordat het hiermee is verbonden, afhankelijk van.
Op 18 oktober 2023 kondigden we vanuit Stedin afnamecongestie aan op het eigen regionale elektriciteitsnet voor zes deelgebieden in Utrecht. De resultaten van de onderzoeken naar congestiemanagement publiceerden we op 4 juni 2024. Voor drie andere deelgebieden kondigden we netcongestie op afname aan op 2 juli 2024. Gedurende deze tijd hebben we ruim 2500 grootverbruikklanten gevraagd om hun flexibel vermogen beschikbaar te stellen om zo de congestie te verlichten. Dit heeft onvoldoende resultaat opgeleverd. Op 15 november 2024 kondigden we verplichte deelname aan congestiemanagement aan. Dit geldt vooralsnog uitsluitend voor grootverbruikklanten met een gecontracteerd transportvermogen (GTV) voor afname c.

Landelijke en regionale congestiegebieden

De afnamecongestie op het landelijke net van TenneT geldt voor de gehele provincie Utrecht. Ook op het regionale elektriciteitsnet van Stedin is er sprake van afnamecongestie op bepaalde plekken. Hierbij gaat het om de gebieden:

Oudenrijn waaronder bedrijventerreinen Oudenrijn en Papendorp (sinds 18 oktober 2023). De aanwezige transportcapaciteit in dit gebied is 40MW. De benodigde transportcapaciteit is 49MW.
Amersfoort-Noord (sinds 18 oktober 2023). De aanwezige transportcapaciteit in dit gebied is 40 MW. De benodigde transportcapaciteit is 44 MW.
De Bilt en het aangrenzende Den Dolder en Nieuw-Loosdrecht (sinds 18 oktober 2023). De aanwezige transportcapaciteit in dit gebied is 40MW. De benodigde transportcapaciteit is 65MW.
Mijdrecht en de omliggende buurtschappen Vrouwenakker, Blokland en Woerdense Verlaat (sinds 18 oktober 2023). De aanwezige transportcapaciteit in dit gebied is 28MW. De benodigde transportcapaciteit is 42MW.
Maarssen, Maarssenbroek en de omliggende polders (sinds 18 oktober 2023). De aanwezige transportcapaciteit in dit gebied is 40MW. De benodigde transportcapaciteit is 44MW.
Baarn, Eemnes en Soest-Noord (sinds 18 oktober 2023). De aanwezige transportcapaciteit in dit gebied is 28MW. De benodigde transportcapaciteit is 35MW.
Doorn, Maarn, Leersum en Amerongen zuidwestelijk buitengebied. De aanwezige en benodigde transportcapaciteit in dit gebied wordt gepubliceerd zodra het congestieonderzoek is afgerond.
Driebergen, Odijk, Bunnik Oost, Zeist Zuid, Kerkenbos en Austerlitz. De aanwezige en benodigde transportcapaciteit in dit gebied wordt gepubliceerd zodra het congestieonderzoek is afgerond.
Veenendaal Noord en West, Elst, Renswoude en Amerongen (sinds 2 juli 2024). De aanwezige en benodigde transportcapaciteit in dit gebied wordt gepubliceerd zodra het congestieonderzoek is afgerond.

Grootverbruikklanten met een gecontracteerd vermogen gelijk aan of groter dan 1 MW kunnen verplicht worden om bij te dragen aan congestiemanagement. Om op piekmomenten overbelasting van het net te voorkomen, verplichten we bedrijven en organisaties om hun flexibel vermogen beschikbaar te stellen. Deze verplichte deelname geldt momenteel voor organisaties en bedrijven met een gecontracteerd vermogen van 3 MW of groter, die stroom afnemen van het net.

De transportschaarste betekent ook dat we nieuwe grootverbruikklanten met een aansluiting van groter dan >3 x 80 Ampère in deze gebieden kunnen voorzien van een aansluiting, maar dat zij op een wachtlijst komen voor vermogen voor afname van elektriciteit.

Ook congestie voor terugleveren

In de hele provincie Utrecht is bovendien sprake van congestie voor terugleveren op het landelijke hoogspanningsnet van TenneT. Deze teruglevercongestie geldt in enkele gebieden ook voor het regionale elektriciteitsnet van Stedin. Dit betekent dat grootverbruikklanten die extra transportvermogen willen voor het terugleveren van elektriciteit, bijvoorbeeld met zonnepanelen, hiervoor ook op een wachtlijst komen.

Gebied met transportschaarste voor afname

Bekijk de postcodes van de landelijke en de regionale congestiegebieden*

_{* Dit overzicht is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Onze netten volgen echter niet in alle gevallen de postcodegebieden. Daarom kunt u aan dit overzicht geen rechten ontlenen.}

Extra maatregelen Utrecht

In de provincie Utrecht zijn extra maatregelen ingevoerd om de netcongestie zoveel mogelijk te beperken en de energievoorziening betrouwbaar te houden voor bedrijven en huishoudens. Het tekort aan netcapaciteit in de provincie loopt tussen 2026 en 2029 op tot 250 megawatt (MW). Dit willen we voorkomen met tien maatregelen. Hiervoor werken we als netbeheerders binnen de ‘Energy Board provincie Utrecht’ samen met alle betrokken partijen. Een maatregel met veel impact op grootverbruikers met een gecontracteerd vermogen van 3 MW of groter, is de verplichte deelname. Hierbij worden organisaties en bedrijven verplicht om hun beschikbare flexibel vermogen aan te bieden voor congestiemanagement.

Maatregelen met de meeste impact op het elektriciteitsnet in de provincie Utrecht voor kleinverbruikers:

Overzicht met maatregelen om de netcongestie zoveel mogelijk te beperken

Bekijk een grotere versie van de afbeelding

Huidige fase congestiemanagement:
verplichte deelname

Het elektriciteitsnet raakt zó vol, dat niet alleen Stedin maar alle netbeheerders op steeds meer plekken moeten ingrijpen om het net veilig en betrouwbaar te houden tot de benodigde netverzwaringen gereed zijn. Op 15 november 2024 kondigden we als netbeheerders Stedin en Tennet in de provincie Utrecht voor afname van elektriciteit een volgende fase van congestiemanagement aan: verplichte deelname.
Dit geldt momenteel voor de groep grootverbruikklanten met een gecontracteerd vermogen gelijk aan of meer dan 3 MW. Deze klanten zijn verplicht om hun flexibele vermogen aan te bieden. Zij krijgen hier zes maanden de tijd voor en bepalen zelf welke vergoeding ze vragen. We realiseren ons dat deze maatregel ingrijpend kan zijn voor onze klanten. Maar om het complexe probleem van de netcongestie op te kunnen lossen hebben we hun hulp hard nodig. In de tussentijd werken we ook aan veel andere maatregelen, zoals de ontwikkeling van flexibele oplossingen voor net-efficiënte installaties in de bestaande bouw, netbewuste nieuwbouw en het netbewust laden van elektrische voertuigen.

De bedrijven waarvoor deelnameverplichting geldt, zijn reeds persoonlijk door ons benaderd. De belangrijkste zaken op een rij:

Ondergrens GTV (voor afname): Gelijk aan of groter dan 3 MW
Energierichting: Afname (minder afnemen, meer terugleveren)
Producten: capaciteitsbeperkingscontract (CBC) en redispatch
Ingangsdatum: 15 november 2024
Reactietermijn: 6 maanden (uiterste datum 15 mei 2025)

Het flexibele vermogen van onze klanten kan een groot verschil maken. Zij kunnen een bijdrage leveren door op de piekmomenten minder elektriciteit af te nemen van het net en/of juist meer elektriciteit aan het net terug te leveren. En dat is keihard nodig, want zo blijven de regionale ambities van Utrecht voor woningbouw mogelijk en blijft de energievoorziening naar alle aangesloten klanten betrouwbaar.
Kunnen de klanten met een gecontracteerd vermogen van meer dan 3 MW te weinig flexibel vermogen bieden om voldoende ruimte te maken op het net? Dan gaan we stapsgewijs grootverbruikklanten met een lager gecontracteerd vermogen vragen om hun flexibel vermogen aan te bieden. De ondergrens hierbij ligt op 1 MW. Het is daarom mogelijk dat we in totaal zo'n 100 grootverbruikklanten verplichten tot deelname aan congestiemanagement.

Er zijn twee vormen van verplichte deelname aan congestiemanagement: een capaciteitsbeperkingscontract (een statisch of dynamisch CBC) of een redispatch-contract. Als we overeenstemming met de klant bereiken over het aanbod, wordt er een (marktgebaseerd) contract gesloten. Hiermee dringen we de groeiende congestie een stukje terug.

Lees meer over verplichte deelname

Niet verplicht tot deelname?
Vrijwillig uw flexibel vermogen aanbieden kan nog

We zijn in gesprek met klanten die verplicht zijn om ons een aanbod te doen. Behoort u niet tot die groep, maar wilt u vrijwillig een bijdrage leveren aan flexibel vermogen? Neem dan contact met ons op via onderstaand aanmeldformulier.

Aanmeldformulier aanbieden flexibel vermogen

Wat betekent het voor u?

Het capaciteitsprobleem heeft vooralsnog geen gevolgen voor consumenten of andere kleinverbruikers die een aansluiting of een verzwaring van een aansluiting aanvragen tot en met 3x80 Ampère.

Bent u al klant met een grootverbruikaansluiting van ≥ 3 MW?

Verplicht deelnemen aan congestiemanagement

Bedrijven met een gecontracteerd transportvermogen (GTV) gelijk aan of groter dan 1 MW kunnen volgens de Netcode Elektriciteit verplicht worden om deel te nemen aan congestiemanagement. Voor onze bestaande klanten met een aansluiting van ≥ 3 MW in de provincie Utrecht geldt die verplichting vanaf 15 november 2024. U bent hierbij verplicht om uw flexibele vermogen aan te bieden. U krijgt hiervoor zes maanden de tijd en bepaalt zelf welke vergoeding u hiervoor wilt ontvangen.

Bent u al klant met een grootverbruikaansluiting van ≥ 1 MW?

Mogelijk op termijn deelnemen aan congestiemanagement

Bedrijven met een gecontracteerd transportvermogen (GTV) gelijk aan of groter dan 1 MW kunnen volgens de nieuwe Netcode Elektriciteit verplicht worden om deel te nemen aan congestiemanagement. Op 15 november 2024 start de deelnameverplichting voor klanten met een gecontracteerd vermogen ≥ 3 MW. Kan deze groep klanten te weinig flexibel vermogen bieden om voldoende ruimte te maken op het net? Dan gaan we stapsgewijs grootverbruikklanten met een lager gecontracteerd vermogen vragen om hun flexibel vermogen aan te bieden. De ondergrens hierbij ligt op 1 MW.

Bent u al klant met een grootverbruikaansluiting >3x80A?

Geen overschrijding gecontracteerd transportvermogen

Als bestaande klant met een aansluiting >3x80 Ampère kunt u niet meer groeien binnen uw aansluitcapaciteit. Het is belangrijk dat u ervoor zorgt dat u het gecontracteerd transportvermogen niet overschrijdt. Het gecontracteerd transportvermogen voor afname van elektriciteit wordt bij een overschrijding daarvan niet aangepast.

Op wachtlijst voor groei binnen uw aansluitcapaciteit

Helaas kunt u nu tijdelijk niet meer groeien binnen uw aansluitcapaciteit, hiervoor geldt een wachtlijst. Voor meer transportvermogen binnen uw technische aansluitcapaciteit neemt u contact op met accountdesk@stedin.net als uw aansluiting kleiner is dan 1.75 MVA en met FM_Support@stedin.net als uw aansluiting groter is dan 1.75 MVA. We plaatsen u voor het extra gevraagde transportvermogen op de wachtlijst.

Op wachtlijst voor groei boven uw aansluitcapaciteit

Helaas kunt u nu tijdelijk niet meer groeien boven uw aansluitcapaciteit, hiervoor geldt een wachtlijst. Wilt u groeien boven uw technische aansluitcapaciteit? Vraag dan een verzwaring aan van uw aansluiting via www.mijnaansluiting.nl. Na uw aanvraag laten wij u weten wat er nodig is om op de wachtlijst te komen.

Bent u nog geen klant en wilt u een aanvraag doen voor een grootverbruikaansluiting >3x80A?

Op wachtlijst voor transportvermogen

Als u een aanvraag indient voor een nieuwe grootverbruikaansluiting > 3x80A dan kunnen we helaas geen transportvermogen toekennen. Uw aansluiting wordt wel gerealiseerd, maar voor het gevraagde transportvermogen plaatsen wij u op een wachtlijst. Voorwaarde is dat u akkoord geeft op de offerte binnen de 90 dagen geldigheidstermijn. Zodra er transportvermogen beschikbaar is, kennen wij dit toe op volgorde van de wachtlijst.

Structurele oplossing:
uitbreiding van het elektriciteitsnet

De structurele oplossing voor een overbelast net is het uitbreiden van elektriciteitskabels en -stations. Netbeheerders investeren daarvoor vanaf 2025 jaarlijks 8 miljard euro in de energie-infrastructuur.

Investeringen in hoogspanningsnet provincie Utrecht

De netuitbreidingen van TenneT voor het oplossen van de congestie op het hoogspanningsnet zijn naar verwachting in 2029 gerealiseerd. Dit betekent helaas niet dat alle gebieden in de provincie Utrecht dan weer congestievrij zijn. Dit komt omdat er ook regionale congestie is op onze Stedin-stations. Ook die congestie moet daarvoor opgelost zijn. Daarom investeren we in de bouw en uitbreiding van zes stations om de regionale congestie structureel op te lossen.

Investeringen in regionale elektriciteitsnetten

Oudenrijn
De bouw van het nieuwe transformatorstation Vleuterweide gaat het knelpunt 10kV Oudenrijn oplossen. Dit station voedt dan de Utrechtse wijken Vleuterweide, De Meern, de bedrijventerreinen Oudenrijn en Papendorp, de te ontwikkelen wijk Rijnvliet en de Nieuwegeinse wijk Galecop. We verwachten dit station in 2029 op te leveren.

Amersfoort-Noord
De bouw van het nieuwe transformatorstation Amersfoort Noord gaat het knelpunt 10kV Amersfoort 5 oplossen. Dit station voedt straks de Amersfoortse wijken Vathorst, Hooglanderveen, de Hoef, Zielhorst, Kattebroek en Calveen, de te ontwikkelen wijk Bovenduist en het Bunschotense buurtschap Zevenhuizen. We verwachten dit station is in 2029 op te leveren.

De Bilt en het aangrenzende Den Dolder en Nieuw-Loosdrecht
De nieuwbouw van een transformatorstation in Bilthoven gaat het knelpunt 10kV Bilthoven oplossen. Dit station voedt de dorpen Bilthoven, De Bilt, Den Dolder, Maartensdijk, Nieuw-Loosdrecht, Westbroek en Groenekan. We verwachten dit station in 2035 op te leveren.
Mijdrecht en omliggende buurtschappen
De nieuwbouw van een transformatorstation in Mijdrecht gaat het knelpunt 10kV Mijdrecht oplossen. Dit station voedt het dorp Mijdrecht en de omliggende buurtschappen Vrouwenakker, Blokland en Woerdense Verlaat. We verwachten dit station in 2033 op te leveren.
Maarssen, Maarssenbroek en omliggende polders
De nieuwbouw van een transformatorstation in Maarssen gaat het knelpunt 10kV Maarssenbroek oplossen. Dit station voedt Maarssenbroek, Maarssen en de omliggende polders. We verwachten dit nieuwe station in 2030 op te leveren.
Baarn, Eemnes en Soest-Noord
De bouw van een nieuw transformatorstation in Baarn gaat het knelpunt 10kV Baarn oplossen. Dit station voedt de gemeentes Baarn en Eemnes en het noordelijk deel van de gemeente Soest. We verwachten dit station in 2029 op te leveren.

Samenwerking essentieel

De uitbreidingen van het elektriciteitsnet duren vaak jaren door lange vergunningsprocedures. Om deze procedures te verkorten en sneller te kunnen starten met bouwen, werken Stedin en TenneT samen met onder meer de provincie en verschillende gemeenten binnen de Energyboard Utrecht. Daarbij kijken we samen naar de extra maatregelen die vanaf 2026 nodig zijn vanuit netbeheerders en overheden, om woningbouw en verduurzaming van bestaande bouw zoveel mogelijk door te kunnen laten gaan. Intensieve samenwerking is hiervoor cruciaal.

Meer weten over de achtergronden?

Onderzoek congestiemanagement TenneT

Van eind november 2022 tot oktober 2023 onderzocht TenneT met grote elektriciteitsverbruikers in Utrecht of zij op piekmomenten met hun vraag naar elektriciteit kunnen schuiven. Het flexibel vermogen dat is gevonden, is nodig om piekbelasting op het elektriciteitsnet te verminderen en daarmee de netveiligheid te borgen. Er is helaas geen ruimte voor groei van het elektriciteitsverbruik. Dat blijkt uit het onderzoek naar congestiemanagement dat TenneT op 18 oktober publiceerde. Om de leveringszekerheid van elektriciteit te kunnen borgen, kunnen grootverbruikklanten op de wachtlijst geen (extra) transportvermogen voor afname van elektriciteit krijgen.

Stedin en TenneT hebben aanvullend in de eerste helft van 2024 meerdere telefonische en fysieke gesprekken gevoerd met CSP’s, brancheorganisaties en ruim 2.700 grootverbruikklanten. Het draaide hierbij om de vraag of deze grootverbruikers tijdens piekdrukte op het elektriciteitsnet tijdelijk vrijwillig en tegen een vergoeding minder elektriciteit kunnen gebruiken of terugleveren. Bij deze grootschalige zoektocht is er 20 MW aan potentieel flexibel vermogen gevonden. Er zijn nog geen contracten tussen grootverbruikers en netbeheerders getekend om dit ook daadwerkelijk toe te passen. De zoektocht heeft helaas onvoldoende opgebracht om de druk op het stroomnet in de provincie voldoende te verlagen. Lees de uitkomsten van dit onderzoek in het rapport.

Uitkomsten Stedin-onderzoek congestiemanagement

Ook vanuit Stedin onderzochten we of flexibel elektriciteitsvermogen inzetbaar is om de netveiligheid te waarborgen en mogelijk extra transportcapaciteit te realiseren. Uit de onderzoeken (zie de rapporten hieronder) die we op 4 juni 2024 publiceerden, blijkt dat er te weinig flexibel vermogen is gevonden om het risico op overbelasting van het net te verkleinen. Daarom kondigden we op 15 november 2024 de volgende fase van congestiemanagement aan: verplichte deelname. Klanten dragen in deze fase verplicht bij door afname van elektriciteit te beperken of juist terug te leveren aan het net op piekmomenten.

Grootverbruikers die op de wachtlijst staan, blijven op de wachtlijst. Ook nieuwe of extra aanvragen plaatsen wij hierop. We blijven congestiemanagement toepassen, maar de ruimte die daarmee mogelijk vrijkomt is nodig om de leveringszekerheid van elektriciteit te borgen. Bekijk de onderzoeksrapporten van:

Veelgestelde vragen

Wat betekent transportschaarste?: Transportschaarste is vergelijkbaar met filevorming op een snelweg. Afgelopen jaren ontstond in een aantal regio's in Nederland een snelgroeiende vraag naar transportvermogen van elektriciteit. Enerzijds door de decentrale en duurzame productie van elektriciteit. En anderzijds door de toename in het verbruik. Netbeheerders zoals TenneT en Stedin investeren fors in structurele netuitbreidingen. Dit neemt een aantal jaar in beslag door de zorgvuldige procedures die gevolgd moeten worden. Transportschaarste wordt congestie als de netversterking niet tijdig gereed is om nieuwe klanten op hun wensdatum transportvermogen te bieden. De netbeheerder start dan een congestiemanagementonderzoek. Zodra blijkt dat congestiemanagement mogelijk is, voert de netbeheerder dit uit. Dit leidt tot meer ruimte in het net, waardoor we transportvermogen aan grootverbruikklanten kunnen blijven toekennen.
Heeft de transportschaarste of congestie op afname gevolgen voor consumenten/kleinverbruikers?: Nee, voor consumenten of andere kleinverbruikers die een aansluiting aanvragen of een aanvraag willen verzwaren in de categorie van < 3x80 ampère heeft deze transportschaarste vooralsnog geen gevolgen.
Wat is congestiemanagement?: Congestiemanagement kan worden ingezet in een congestiegebied om zo toch ruimte te creëren op het net voor nieuwe klanten of klantaanvragen. Congestiemanagement voorkomt namelijk dat partijen het landelijke en regionale energienet tegelijk en teveel belasten, wat in het uiterste geval de elektriciteitsvoorziening kan onderbreken. Congestiemanagement gebruikt prijsmechanismes en marktwerking om het aanbod en de vraag naar elektriciteit te sturen. Dit kan bijvoorbeeld door de inzet van een batterij of oplossingen waarbij de energiebehoefte van bedrijven goed op elkaar afgestemd worden en waarbij gelijktijdige pieken in energiebehoefte worden voorkomen.
Waarom duurt het versterken van het net zo lang?: Het versterken van het elektriciteitsnet vraagt om zorgvuldige voorbereiding en het doorlopen van verschillende vergunningsprocedures. Dit neemt veel tijd in beslag. We hebben daarbij als sector te maken met een groot tekort aan technici om al het werk uit te voeren. Daarnaast is er door de energietransitie een zeer grote vraag naar bijvoorbeeld transformatoren, waardoor we ook voorzien dat de levering van dit soort componenten langer gaat duren.

gerelateerde onderwerpen

Zonnepark met hoogspanningsmasten op de achtergrond

Ook voor teruglevering van elektriciteit zijn er beperkingen in het landelijke hoogspanningsnet van TenneT in Utrecht. Het elektriciteitsnet van Stedin is verbonden met het hoogspanningsnet van TenneT en is hier afhankelijk van.

Lees meer over transportschaarste voor teruglevering

Heeft de informatie op deze pagina u geholpen?

Ja

Nee

Transportschaarste voor afname
in Utrecht