Rotterdam, 25 oktober 2024
Eén van de maatregelen die nodig is om het overvolle elektriciteitsnet in Utrecht toegankelijk te houden, is de inzet van tijdelijke stroomgeneratoren. Deze werken in dit geval als hulpmiddel om op piekmomenten noodstroom te leveren op de grootste knelpunten. Dit noemen we ‘regelbare opwek’. Deze oplossing kan het tekort aan capaciteit op het net in de provincie naar verwachting met 60 megawatt (MW) verminderen, wat bijdraagt aan het behouden van de leveringszekerheid en de voortgang van de woningbouwambities in de provincie Utrecht. Hierdoor kunnen 20.000 duurzame nieuwbouwwoningen worden aangesloten. Marktpartijen kunnen hun regelbare opwek nu gericht aanbieden aan netbeheerders Stedin en TenneT. Daarmee is een belangrijke volgende stap gezet in het beschikbaar krijgen van de generatoren.Het gaat hierbij om opzichzelfstaande noodstroomvoorzieningen, die op afroep – als dienst – stroom leveren om de energietransitie mogelijk te maken. Ze worden als eerste in de provincie Utrecht ingezet omdat de druk op het elektriciteitsnet daar nijpend is.
Steun van gemeenten essentieel
Naast marktpartijen die de stroomgeneratoren aanbieden, is maximale steun van Utrechtse gemeenten essentieel om de noodstroom tijdig op de juiste plekken te krijgen. Daarvoor benadert Stedin de komende maanden gericht enkele gemeenten. Het gaat dan om het beschikbaar stellen van grond, ruimtelijke inpassing, het sneller verlenen van vergunningen en het wegnemen van mogelijke stikstofbelemmeringen.De stroomgeneratoren worden verdeeld over de provincie neergezet en worden gebruikt totdat de netverzwaring gereed is, naar verwachting eind 2029. Stedin organiseert de grond waarop ze worden geplaatst en verzorgt de benodigde aansluitingen. Zodra ze niet meer nodig zijn in de provincie, kunnen ze worden ingezet in andere gebieden waar het stroomnet overvol is. De generatoren blijven eigendom van de marktpartij(en).
Gedeputeerde Huib van Essen van de provincie Utrecht: "De provincie erkent het belang van regelbare opwek om geen voortgang in de energietransitie te verliezen. De flexibele opwek werkt mogelijk op gas, maar dit zien we echt als een overbruggingsperiode. Op de langere termijn willen we toe naar regelbare opwek op basis van duurzame bronnen, bijvoorbeeld waterstof. We zullen Stedin en de gemeenten ondersteunen waar mogelijk. Stappen zijn al gezet om netcongestie – filevorming op het stroomnet – aan te pakken, zoals het versnellen van procedures voor uitbreiding van hoogspanningsstations. Via de Energy Board wordt ook gekeken naar kansen om nieuwe infrastructuur sneller te realiseren, zonder afbreuk te doen aan zorgvuldigheid, wetgeving en de leefomgeving."
Stap vooruit naar duurzaam energiesysteem
De regelbare opwek wordt hoofdzakelijk gebruikt op de grootste knelpunten in het stroomnet van Utrecht, tijdens piekmomenten in de wintermaanden. Pieken die veroorzaakt worden door grote energievraag wanneer het langere tijd koud is. De tijdelijke stroomgeneratoren bieden een doelgerichte tussenoplossing, daar waar het stroomnet overbelast is en niet op korte termijn kan worden verzwaard. Ze draaien hooguit tien procent van het jaar en bestaan uit modules die elk maximaal 10 MW aan stroom produceren. In eerste instantie gaat het om zes modules, die samen de nodige 60 MW aan noodstroom leveren. Stedin bepaalt in samenwerking met TenneT op welke plaatsen de modules het beste ingezet kunnen worden.Warmold ten Zijthoff, regiodirecteur bij Stedin: “Om het risico op langere en meer stroomstoringen in de provincie Utrecht te voorkomen, zetten we extra maatregelen in. Deze oplossing is nieuw voor ons en nodig om duurzame woningen en laadpalen te kunnen blijven aansluiten in de regio. Dit is echt een stap vooruit in de transitie naar een duurzaam energiesysteem. De CO2-uitstoot van de tijdelijke noodstroomvoorzieningen verdient zichzelf terug doordat het meer elektrische auto’s, woningen met een warmtepomp, laadpalen et cetera mogelijk maakt.”
Regelbare opwek nu aanbieden
De aanbesteding – Request for Proposal (RFP) – is gestart op donderdag 24 oktober 2024 en is te vinden op TenderNed onder de naam ‘Flextender Stedin – TenneT’. De netbeheerders vragen de dienst techniek neutraal uit. Marktpartijen die regelbare opwek kunnen leveren van minimaal 60 MW en die voldoen aan de gestelde voorwaarden, kunnen dat nu aanbieden. Zij bepalen welke technologie zij aanbieden. De aanbesteding bestaat uit twee fasen, waarbij in de eerste fase een aantal partijen wordt geselecteerd, die in de tweede fase een aanbieding mogen doen. Medio 2025 verwachten de netbeheerders een partij te contracteren die regelbare vermogen in de loop van 2026 als dienst kan leveren. De marktpartijen ontvangen daarvoor een beschikbaarheidsvergoeding en een afroepvergoeding.
Animatie: de werking van regelbare opwek via tijdelijke stroomgeneratoren in het lokale stroomnet