SEO: warmtemarktbeleid 'geen one size fits all'

Rotterdam, 21 april 2020

Zonder aanvullend beleid groeit het aantal aansluitingen op een warmtenet onvoldoende en resulteert het in een te hoge stijging van de energierekening. Het beleid voor warmtenetten moet bovendien ruimte laten voor verschillende marktmodellen, vooral als die innovatie bevorderen. Dat is de conclusie van het onderzoek “Regulering van de Nederlandse Warmtevoorziening” dat SEO economisch onderzoek & Ecorys in opdracht van Netbeheer Nederland hebben uitgevoerd. Onderzocht werd hoe warmtenetten kunnen bijdragen aan de transitie naar een duurzame warmtevoorziening en welke beleidsmaatregelen daarvoor nodig zijn.

Veel van de huidige warmtenetten stammen af van de traditionele ‘stadswarmtenetten’. Vaak warmtenetten met een hoge temperatuur waar één (meestal commercieel) warmtebedrijf het monopolie heeft op de hele keten: van productie en levering tot distributie van warmte. Technische en organisatorische ontwikkelingen zorgen ervoor dat inmiddels nieuwe typen warmtenetten ontstaan, bijvoorbeeld met een lagere temperatuur of in coöperatief bezit. Het beleidsadvies van SEO & Ecorys stelt dan ook dat warmtemarktbeleid meer ruimte moet laten voor verschillende marktmodellen, vooral als deze innovatie bevorderen. Zaanstad heeft bijvoorbeeld al een open net, en meerdere gemeenten zoals Delft, Haarlem, Roermond en Nijmegen hebben vergevorderde plannen om deze te ontwikkelen.

Op dit moment wordt gewerkt aan nieuw beleid voor de warmtemarkt binnen de Warmtewet 2. De minister van EZK lijkt voornemens om warmtebedrijven verplicht integraal verantwoordelijk te maken voor de gehele keten van de warmtevoorziening.

SEO & Ecorys stellen in hun onderzoek echter dat warmtemarktbeleid juist méér ruimte moet laten voor verschillende marktmodellen, vooral als deze innovatie bevorderen. “Het warmtemarktbeleid mag geen starre mal vormen voor de marktordening: een onomkeerbare ‘one size fits all’-approach” is de conclusie. Ook David Peters, voorzitter Taskforce Warmte van Netbeheer Nederland en CTO van Stedin Groep, geeft aan dat het belangrijk is nu alle opties open te houden: “Als de warmtewet inderdaad die richting opgaat, dan worden andere marktmodellen eigenlijk verboden en wordt innovatie niet gestimuleerd. Om ontwikkelpaden open te houden en gewenste toekomstbeelden bereikbaar te houden, is het essentieel dat nu geen onomkeerbare keuzes gemaakt worden.”

David Peters benadrukt dat de Warmtewet 2 niet gericht moet zijn op het reguleren van één type warmtebedrijf, maar juist ruimte moet bieden aan diversiteit en innovatie. Gemeenten en burgers moeten hier zelf keuzes kunnen maken; alleen dan ontstaat draagvlak en komen warmtenetten echt van de grond. 

Het onderzoek “Regulering van de Nederlandse warmtevoorziening, Analysekader en beleidsadvies” d.d. 26 maart 2020 is hier te downloaden.