Schaarste elektriciteitsnet Rotterdamse havengebied houdt aan

Rotterdam, 18 oktober 2023

De komende jaren blijft er sprake van krapte op het elektriciteitsnet in het Rotterdamse havengebied en omliggende gemeenten op de eilanden Voorne-Putten en Goeree-Overflakkee. Dat blijkt uit onderzoek van TenneT, de beheerder van het hoogspanningsnet. Uitbreiding van het elektriciteitsnet zorgt ervoor dat er tussen 2027 en 2029 meer capaciteit beschikbaar komt om partijen op de wachtlijst te helpen. In de Energy Board Rotterdamse haven werken netbeheerders, bedrijfsleven en bestuurlijke partners samen om zo snel mogelijk het elektriciteitsnet uit te breiden, slimme oplossingen uit te werken om het net beter te benutten en om een visie te vormen op het toekomstig energiesysteem. 

Onderdeel van het onderzoek was een marktconsultatie onder bestaande (industriële) grootverbruikers in het havengebied. Zo is onderzocht of het invoeren van het systeem van ‘spitsmijden’ door grootverbruikers van elektriciteit kan zorgen voor extra capaciteit op het hoogspanningsnet. Hierbij ontlasten bestaande gebruikers tegen een vergoeding op drukke momenten het net, waardoor er extra ruimte komt voor nieuwe of zwaardere aansluitingen. De uitkomst hiervan is dat er weliswaar extra ruimte is gevonden, maar deze is niet toereikend om de vraag te kunnen faciliteren. Er komt nu dus helaas geen extra transportcapaciteit beschikbaar voor partijen op de wachtlijst. Nieuwe aanvragen komen op de wachtlijst totdat het elektriciteitsnet is uitgebreid of partijen zich melden voor spitsmijden. Dat geldt ook voor grootverbruikers van elektriciteit die zijn aangesloten op het net van regionale netbeheerder Stedin omdat deze netten verbonden zijn met het hoogspanningsnet van TenneT. 

Lokaal uitwisselen van elektriciteit

Martin Martens, regiodirecteur bij Stedin: “Dat nieuws heeft grote impact op gemeenten en ondernemers in dit gebied. We moeten die impact keren. Samen met gemeenten en ondernemers moeten we aan de slag om te kijken wat wel mogelijk is, hoe meer ruimte kan worden gecreëerd, zonder daarbij het net verder te belasten. Denk aan het lokaal uitwisselen van vraag en aanbod van energie in combinatie met opslag, zoals gebeurt in een ‘energy hub’. Van dit soort oplossingen zijn we nu en in het toekomstig energiesysteem steeds meer afhankelijk. We kunnen er daarom beter vandaag mee beginnen dan morgen. Maar denk ook aan de termijnen voor vergunningverlening, die moeten worden verkort om snel te kunnen bouwen aan het elektriciteitsnet.”

Uitbreiding van het hoogspanningsnet 

Tussen 2027 en 2029 rondt TenneT veel projecten af die de capaciteit van het elektriciteitsnet in het Rotterdamse havengebied fasegewijs vergroten. Robert Kuik, directeur netplanning bij TenneT: “We bouwen nieuwe stations en verbindingen en verzwaren daarmee de bestaande netinfrastructuur. We werken hier op veel plaatsen hard aan, maar dit kost tijd. Gezamenlijk investeren TenneT en Stedin de komende tien jaar ongeveer 1 miljard euro in de regio. Als de werkzaamheden zijn afgerond, zal er twee-en-een-half keer meer transportcapaciteit beschikbaar zijn. Uiteindelijk werkt TenneT toe naar een vervijfvoudiging van de capaciteit, die beschikbaar komt vanaf 2030.”

Explosieve groei 

Hoewel het congestiegebied zich uitstrekt tot buiten de Rotterdamse haven, concentreren de grootste knelpunten zich voornamelijk binnen het havengebied. In de regio is schaarste op het elektriciteitsnet ontstaan als gevolg van een enorme toename van aanvragen van grootverbruikers, zowel bij Stedin als bij TenneT. Deze aanvragen zijn voornamelijk voor de elektrificatie van bestaande en nieuwe industriële processen. De aanvragen waren ten tijde van de melding dat het net zijn maximale capaciteit had bereikt in november 2022 bij elkaar goed voor circa 650 MW. Dergelijke grote volumes werden in uiteenlopende scenario’s pas voorzien richting 2030.
 

Samenwerken aan perspectief 

Martens: “TenneT, het Havenbedrijf Rotterdam en Stedin werken met gemeenten en de provincie Zuid-Holland samen in de ‘Energy Board HIC (Haven Industrieel Complex Rotterdam)’ aan perspectief voor bedrijven in en rond de haven. Deze aanpak bestaat uit drie sporen: het vergroten van flexibele capaciteit, sneller bouwen aan meer capaciteit en beter zicht krijgen op toekomstige benodigde capaciteit op basis van data uit de industrie. Deze sporen zijn alle drie belangrijk om congestieproblematiek op de korte termijn te verlichten, op de middellange termijn te verhelpen en op de lange termijn te voorkomen.”

Voor een robuust en betrouwbaar hoogspanningsnet blijft het belangrijk om grote pieken in het elektriciteitsnet te voorkomen. Daarom blijft de oproep aan bedrijven in de regio, die tegen een vergoeding flexibel met hun elektriciteitsvraag om kunnen en willen gaan, staan. Bedrijven kunnen zich hiervoor melden via de website van Partners in Energie. Op deze manier belasten we het elektriciteitsnet op de drukke momenten minder en ontstaat er ruimte voor andere bedrijven die op de wachtlijst staan. 

Bouwen, spitsmijden en ander gedrag 

De belangrijkste focus van de netbeheerders is het sneller realiseren van elektriciteitsstations en het leggen van kabels. Om dit mogelijk te maken is het noodzakelijk dat overheden sneller keuzes maken over wanneer en waar welke energie-infrastructuur moet komen. Daarnaast moet er sneller grond beschikbaar komen voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet en vergunningen en procedures worden versneld.  

Maar uitbreiding alleen is niet genoeg. Het elektriciteitsnet moeten we ook efficiënter benutten, bijvoorbeeld door spitsmijden financieel aantrekkelijker en minder vrijblijvend te maken en het net zwaarder te belasten waar dat veilig mogelijk is. 

Het nieuwe energiesysteem vraagt daarnaast om ander gedrag van alle gebruikers, waarbij vooral elektriciteit wordt gebruikt wanneer er veel duurzame opwek van wind of zon is en minder elektriciteit wordt gebruikt tijdens piekuren. De netbeheerders vertrouwen op een snelle invoering van de vandaag door het kabinet aangekondigde maatregelen, waaronder het versneld toepassen van netbewust laden van voertuigen slimme aanstuurbare apparaten de norm maken en een stimuleringsprogramma voor energyhubs. Het kabinet en de netbeheerders willen daarnaast vanaf komend jaar proactief flextenders starten waarmee bedrijven, zoals een batterij-exploitant, voor een langere periode op strategische plekken meer dan 1GW aan ruimte op het stroomnet kunnen aanbieden tijdens piekmomenten. 

Beperken impact

Netbeheerders verwachten met de vandaag door het kabinet aangekondigde maatregelen het elektriciteitsnet meer te kunnen ontlasten en beter te benutten, zodat ze meer klanten kunnen aansluiten. Om zo vertragingen voor woningbouw en impact op economische groei en de verduurzaming van Nederland te beperken. De regionale impact van de maatregelen worden komende tijd verder doorgerekend.

Online bijeenkomst

Bedrijven in en rond het havengebied worden uitgenodigd voor een webinar op dinsdag 7 november. Daarin kunnen zij meer informatie krijgen over onder andere de uitkomsten van het TenneT-onderzoek en in gesprek met de netbeheerders. Aanmelden kan via deze link. Bedrijven in de omliggende gemeenten worden uitgenodigd voor een webinar medio november om in gesprek te gaan met de netbeheerders.

Relevante links:

Woordvoerder Stedin

Dorien Tjin-Kinds 
088 – 895 65 00 
pers@stedin.net