Met deze concrete maatregelen gaan de provincie, TenneT en Stedin
het volle Utrechtse stroomnet te lijf

Rotterdam, 25 april 2024

Op 25 april heeft de provincie Utrecht, namens de Energy Board en samen met netbeheerders TenneT en Stedin, bekendgemaakt dat de op 18 oktober 2023 aangekondigde maatregelen als eerste concreet worden in Utrecht. Dit om de elektriciteitsvoorziening te borgen. Dat schrijft demissionair minister Jetten in een Kamerbrief aan de Tweede Kamer. Het gaat om specifieke maatregelen, die op korte termijn worden ingezet in de provincie Utrecht omdat daar de vraag veel groter is dan de beschikbare netcapaciteit. De maatregelen gelden ook als vertrekpunt voor andere regio's.

De vraag naar elektriciteit neemt enorm toe. In heel het land loopt het stroomnet vol, maar in de provincie Utrecht in het bijzonder is de situatie nijpend. De verduurzamingsplannen van bedrijven, industrie, woningcorporaties en consumenten gaan zo snel dat Utrecht nu al in de situatie zit die voor 2030 was voorspeld. De grenzen van wat het elektriciteitsnet aankan, komen in zicht. Het tekort aan netcapaciteit in de provincie loopt tussen 2026 en 2029 op tot 250 megawatt (MW) voor kleinverbruik; consumenten, zzp'ers, kleine bedrijven, verenigingen en stichtingen met een aansluiting tot en met 3x80 ampère. Dat staat gelijk aan de stroomvoorziening voor 80.000 woningen. 

Om alle vraag naar transportvermogen van elektriciteit in te passen, is een grootse verbouwing nodig. De netbeheerders – samen met de provincie, gemeenten en de regio's – werken hard aan de uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnet. Maar dat kost tijd, de uitbreiding moet in 2029 gerealiseerd zijn. 
Ook nu is er al extra ruimte op net nodig en dus wordt er continu gezocht naar slimme oplossingen om het net efficiënter te gebruiken.

Specifieke maatregelen met serieuze impact

Daarom wordt per direct aan de slag gegaan met concrete maatregelen in de provincie Utrecht. Hiervoor wordt binnen de ‘Energy Board provincie Utrecht’ samengewerkt met alle betrokken partijen. In de Kamerbrief wordt gesproken over tien maatregelen. De vier maatregelen met de meeste impact in Utrecht zijn:

  • Netbewust laden van elektrische voertuigen
    Door publieke laadpalen op piekmomenten te pauzeren, kan veel winst behaald worden. Voor deze maatregel wordt nauw samengewerkt met de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL). Netbewust laden levert in potentie 85-100 MW op. Dat zijn 42.500 tot 50.000 woningen die kunnen worden aangesloten op het net.
  • Netefficiënte installaties in bestaande bouw 
    Het gaat hier bijvoorbeeld om hybride warmtepompen in plaats van volledig elektrische. Deze maatregel kan in bestaande bouw 100-140 MW opleveren.
  • Netbewuste nieuwbouw 
    Dit betreft nieuwbouw die niet leidt tot piekbelasting op het net. Netbewuste nieuwbouw levert in potentie 40-60 MW op.
  • Inzet van regelbare opwek 
    De weg naar een groene toekomst kan mogelijk niet zonder een stukje ‘grijs’. Door bijvoorbeeld tijdelijk gas gestuurde oplossingen, zoals een warmtekrachtkoppeling (WKK) of gasturbine in te zetten, om hiermee de grilligheid van de pieken op te lossen (bijvoorbeeld bij extreme kou), neemt het tekort in Utrecht naar verwachting met 100 MW af. Het potentieel kan zelfs oplopen tot 250 MW. 

De overige maatregelen zijn te vinden in de Kamerbrief. Indien nodig kunnen deze maatregelen op termijn ook worden ingezet in de andere provincies. Voor de aangrenzende regio's Flevopolder en Gelderland wordt momenteel verder onderzocht door netbeheerders TenneT en Liander hoe groot het tekort is en welke maatregelen daar nodig zijn en het meeste effect hebben. De resultaten van deze analyse worden voor de zomer verwacht. 

Wachtlijsten voor kleinverbruik voorkomen 

De provincie, de netbeheerders en de minister willen hiermee zoveel mogelijk voorkomen dat nieuwbouw en consumenten die hun huis willen verduurzamen of een laadpaal willen plaatsen op een wachtlijst komen te staan in de provincie Utrecht. Periodiek zal worden geëvalueerd of de maatregelen voldoende resultaat opleveren. 

Als de maatregelen niet worden ingezet dan is in grote delen van de provincie Utrecht nieuwbouw niet meer mogelijk, vertraagt de energietransitie, wordt de betrouwbaarheid van de energievoorziening geraakt en ontstaan er onderbrekingen van de stroomvoorziening. Huib van Essen, gedeputeerde provincie Utrecht en voorzitter van de Energy Board: “Doordat we nu samen aan de slag gaan met deze maatregelen kunnen we zowel kleinverbruikers, MKB-bedrijven als nieuwbouwwoningen zoveel als mogelijk blijven aansluiten in onze provincie. Ook kan de verduurzaming van woningen en mobiliteit door blijven gaan. Laadpalen op piekmomenten pauzeren en op piekmomenten tijdelijk overstappen op gasinstallaties zijn hiervoor helaas noodzakelijk, maar hebben een aanzienlijke impact op het terugdringen van de netcongestie oftewel filevorming op het net. Zo kunnen we er samen voor zorgen dat verduurzamingsopgaves en maatschappelijke ontwikkelingen niet stagneren.”

De Energy Board Utrecht organiseert in mei een bijeenkomst voor alle Colleges, Raden en Staten in de provincie Utrecht om een inhoudelijke verdieping van de maatregelen te geven en dat wat er van de gemeenten verwacht wordt. De aanpak ‘netbewuste stad’ van de gemeenten Utrecht en Amersfoort zijn een mooi voorbeeld hoe dit soort oplossingen in de praktijk gebracht kunnen worden.  
 

Meer informatie

Over Stedin

Samen werk maken van een leefwereld vol nieuwe energie. Daar werken zo’n 5.000 medewerkers van Stedin iedere dag aan. Wij vinden het onze verantwoordelijkheid om te zorgen dat al onze klanten kunnen beschikken over duurzame energie om te leven, werken en ondernemen. Als Stedin verduurzamen wij het energiesysteem verder en houden het onverminderd robuust en betaalbaar. Binnen Stedin werken netbeheerder Stedin (actief in het grootste deel van Zuid-Holland, Utrecht en Zeeland) en de experts van infrabedrijf DNWG Infra samen om dit voor elkaar te krijgen.