Rotterdam, 5 september 2019
Netbeheerder Stedin en onderzoeksinstituut Kiwa hebben onderzocht hoe het gasnet van Stad aan ’t Haringvliet stapsgewijs van aardgas over kan gaan op groene waterstof. Het waterstof wordt dan gebruikt om de 600 huizen in het dorp mee te verwarmen. Hiervoor kan het bestaande gasnet van Stedin worden gebruikt en hoeft geen nieuw net te worden aangelegd. Dit maakt de overstap minder kostbaar en toch 100% duurzaam. Of ‘Stad’ straks helemaal overgaat op waterstof is nog niet zeker. Dit onderzoek laat zien hoe het gasnet van een dorp vlot, veilig en met zo min mogelijk overlast voor de bewoners over kan op waterstof.
Groene waterstof wordt gemaakt uit water en duurzame stroom. Stad aan ’t Haringvliet ligt op Goeree-Overflakkee, dat door de aanwezigheid van wind- en zonneparken bij uitstek geschikt is voor de productie en toepassing van groene waterstof. Daarnaast bestaat Stad aan ’t Haringvliet uit oude en vrijstaande woningen. Het is heel kostbaar voor bewoners om de woningen maximaal te isoleren zodat deze geschikt zijn voor lagetemperatuursverwarming. Daarom lijken warmtepompen (all-electric) hier geen geschikt alternatief. Ook de afwezigheid van duurzame warmtebronnen maken het dorp niet aantrekkelijk voor een warmtenet.
Aanpassingen aan het gasnet
Om het dorp helemaal over te laten stappen op waterstof, moeten er technisch drie zaken worden geregeld: de productie, het transport en het thuisgebruik van waterstof. Als netbeheerder gaat Stedin alleen over het transport van waterstof via het bestaande gasnet. Hiervoor moet Stedin het gasnet aanpassen:
- Het vijftien kilometer lange gasnet van Stad aan ’t Haringvliet moet worden ‘gespoeld’ met stikstof zodat al het aardgas eruit is.
- De vier ‘gasdistrictstations’ die nu nog op aardgas functioneren, worden omgezet.
- Bij een deel van de huishoudens moet een andere gasmeter in de meterkast worden opgehangen.
Stad aan ’t Haringvliet op Goeree-Overflakkee. Foto: Herman Maas
Veranderingen in huis
De aanpassing van het gasnet van Stedin is niet het enige wat er moet gebeuren. Er moet nog een installatie bij Stad aan ‘t Haringvliet komen voor de productie van waterstof. En ook bij de bewoners thuis moet er wat gebeuren. De huidige cv-ketel is alleen bedoeld voor aardgas en moet worden vervangen door een speciale waterstofketel. Die lijkt op de huidige cv-ketel, er zit alleen een andere verbrandingsinstallatie in. Verder moeten de gasleidingen in huis worden gecontroleerd. Toch is de overstap naar waterstof relatief goedkoop. Er hoeft geen nieuw netwerk te worden aangelegd en bewoners hoeven hun huis ook niet extreem te isoleren.
Het ombouwen van een woning kost grofweg een halve dag, een halfuur voor het vervangen van de gasmeter en drie uur voor het vervangen van de cv-ketel. Het hele dorp kan zo in een aantal weken omgebouwd worden. Meer hierover in het volledige rapport ‘Van aardgas naar waterstof: de ombouw van Stad aan ’t Haringvliet’ van Stedin en Kiwa.
Waterstof als alternatief voor verwarming gebouwde omgeving
Het afbouwen van het aardgasverbruik en het aardgasloos maken van woningen komt de komende jaren in een stroomversnelling. Bij de verbranding van waterstof komt, in tegenstelling tot aardgas geen CO2 vrij. Waterstof kan dus, naast groen gas, all-electric en warmtenetten een alternatief zijn voor duurzame verwarming van woningen. Welk alternatief voor aardgas je kiest is erg afhankelijk van de lokale omstandigheden.
De toepassing van waterstof voor verwarming van huizen lijkt potentieel te hebben, maar moet nog wel verder onderzocht worden. Met de productie, distributie en het gebruik van waterstof is nog geen grootschalige ervaring opgedaan. Netbeheerders in Nederland pleiten er daarom voor om de komende jaren in te zetten op de ontwikkeling en het gebruik van waterstof. Stedin is in juli 2019 samen met specialisten van Bekaert Heating, Gasterra en Remeha een project gestart in Rozenburg. Hier zijn de eerste cv-ketels die draaien op groene waterstof in bedrijf genomen.